دولت به بخش زنبورداری بی توجهی می کند

مشاور مدیرعامل و مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل اتحادیه سراسری زنبورداران کشور گفت: متاسفانه در ایران به صنعت زنبورداری آنچنان که باید بهای لازم داده نشده و نمی‌شود و زنبورعسل به عنوان یک «نهاده زنده» در بخش کشاورزی مغفول مانده است.

علیرضا صفاخو به دهقان نیوز گفت: به گمان اینجانب یکی از مهمترین مسائل بخش کشاورزی در کنار اَبَربحران کم آبی، مشکل تهدید زیست محیطی و کاهش بهره‌وری کلنی‌های زنبورعسل و وضعیت امنیت شغلی زنبورداران کشورمان است؛ چرا که این اتفاق می‌تواند گرده‌افشانی کشور و متعاقب آن بهره‌وری در تولیدات کشاورزی را در معرض تهدید جدی قرار دهد.

وی گفت: با استناد به مطالعات موجود، افزایش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی و تنوع پوشش گیاهی در اقلیم‌های مختلف ارتباط مستقیم با گرده‌افشانی حشرات گرده‌افشان و در راس تمام آنها زنبورعسل دارد. به دلیل عدم توجه در عرضه به موقع نهاده شکر در موعد زمستان‌گذرانی زنبورهای عسل در واپسین ماه‌های سال ۱۳۹۹ و همچنین در اوایل بهار ۱۴۰۰ که گرده کافی در طبیعت برای زنبورهای عسل نبود، این حشرات ارزشمند با تلفات زیادی به علت تغذیه ناکافی و بروز برخی بیماری‌های ناشی از شوک‌های تغذیه‌ای، سمپاشی بدون اطلاع قبلی باغداران و همچنین استفاده از سموم قاچاق روبرو شدند.

وی گفت: با توجه به اینکه زنبورعسل بعنوان نهاده‌زنده در حوزه کشاورزی تاثیر مثبت و قابل ملاحظه‌ای در بهبود کمیّت و کیفیت عملکرد محصولات کشاورزی دارد، نقد وارده اینجاست که چرا نباید از سوی مسئولان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر که به طور قطع بر اساس آنچه در محافل رسمی و غیررسمی هم به اهمیت آن معترف هستند، مورد حمایت و توجه لازم قرار بگیرد؟! در واقع زمان زمستان یا خشکسالی شدید ‌که در طبیعت شهد گیاهان فراهم نیست و زنبور جهت زنده‌مانی در برخی فصول سال که تولید عسل هم انجام نمی‎‌شود، به تغذیه نیاز دارد، چرا نهاده شکر یا سایر عوامل کمک ‌کننده به حیات زنبورهای عسل را به موقع در مقاطع خاص سال با قیمت در حد توان زنبورداران عرضه نمی‌کنند و به ناچار زنبوردار باید با قیمت گزاف از بازار آزاد تهیه کند؛ در حالیکه توانایی و نقدینگی کافی برای تامین آنرا ندارد.

وی افزود: البته اگر منابع درآمدی زنبورداران تنها متکی به عرضه عسل نبود و تمهیدات موثر جهت کسب درآمد از طرق دیگر این صنعت برای زنبورداران نیز فراهم بود، چه بسا نقدینگی برای تامین نهاده شکر به قیمت بازار آزاد که امروز در حدود ۱۵ هزار تومان شده است نیز مقدور بود، اما به دلیل اتکای منابع مالی عمده زنبورداران کشور به تامین نقدینگی از راه فروش عسل، چندان وجهی از عایدات فروش عسل نصیب او نخواهد شد.

وی گفت: در حالی در کشورهای دیگر باغداران بابت هر کندو مبلغی را بصورت توافقی پرداخت می‌کنند تا زنبورداران کندوهای خود را در محل باغات جهت گرده‌افشانی بهتر مستقر سازند که هنوز در کشور ما به دلیل عدم ترویج اصولی از سوی سازمان‌های متولی و عدم توجه به مفید بودن و ارزش افزوده بسیار زیاد زنبورعسل بخصوص در امر گرده‌افشانی که بیشترین راندمان را دارد، برعکس شده است و زنبوردار باید دنبال باغدار بدود تا بتواند کلنی‌های خود را برای تامین مقداری گرده گل در باغ یا مزرعه و مرتع مستقر سازد!

وی با اشاره به اینکه قبلا ستادی با عنوان ستاد گرده‌افشانی راه‌اندازی گردید که شوربختانه فقط در حد یک جلسه تشکیل شد و دیگر خبری از فعالیت این ستاد تاکنون نشده است افزود: البته در این رابطه دفتر توسعه زنبورداری وزارت جهادکشاورزی در زیرمجموعه معاونت بهبود تولیدات دامی  مذاکراتی را با وزیر جهادکشاورزی داشته است اما تاکنون جلسه‌ای در این رابطه تشکیل نشده است.

صفاخو گفت: دولت به عنوان متولی امنیت غذایی باید فعالیت ترویجی و همچنین سیاستگذاری تشویقی برای ترغیب باغداران و زارعان به استفاده از ظرفیت زنبورعسل به عنوان نهاده زنده بخش کشاورزی را بنماید. این مهم نیز محقق نخواهد شد مگر آنکه در گام نخست، ستاد ملی گرده‌افشانی مجدد احیاء و تمهیداتی عملیاتی و فراگیر اتخاذ گردد که در بخش کشاورزی سهمی موثر برای گرده‌افشانی زنبورهای عسل از محل تاثیرات محسوس این فرایند در ارتقای تولیدات کشاورزی نیز برای زنبورداران در نظر گرفته شود.

وی گفت: در مورد جزئیات بیشتر از دلیل تلفات گسترده زنبورهای عسل باید اشاره کنم که بر اساس نتایج بازدیدها و آزمایش نمونه‌های اخذ شده از سوی ادارات کل دامپزشکی و اطلاعیه سازمان دامپزشکی کشور، تلفات ناشی از طغیان بیماری (نوزما) در زنبورستان‌های مورد بازدید بوده است.

وی افزود: با توجه به اینکه در موارد استرس و کاهش سیستم ایمنی، تعداد اسپور عامل بیماری تکثیر پیدا کرده و موجب بروز نشانه‌‎های بیماری نوزما می‌شود توجه به این نکته مهم است: از آنجا که استرس غالباً باعث طغیان بیماری (در کلنی، زنبورستان و حتی منطقه) می‌گردد، موارد استرس‌زا در کلنی‌های زنبورعسل شامل بارندگی‌های مستمر، خشکسالی، کوچ‌های مداوم زنبورستان، بادهای شدید، سرمای شدید و طولانی، سم‌پاشی باغات و مزارع و … است.

 وی گفت: با توجه به کاهش نزولات آسمانی و شرایط خشکسالی به ویژه در اواخر سال گذشته و اوایل امسال (که باعث کاهش شدید گیاهان شهدزا و گرده‌زا گردید) میزان و شدت آلودگی در کلنی‌های زنبورعسل در برخی از مناطق کشور افزایش یافت که موجب کاهش جمعیت و تلفات در زنبورستان‌ها شد .

وی ابراز امیدواری کرد که با همکاری و مساعدت همه دستگاه‌ها در قالب ستاد ملی گرده‌افشانی و همچنین وظایف تعریف شده برای هر دستگاه مرتبط در مجموعه جهادکشاورزی، از این پس شاهد نادیده گرفته شدن مسائلی که به هر نحوی موجب بروز تلفات در زنبورستان‌ها می‌شود نباشیم.

صفاخو با اشاره به اینکه مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران ایران به طور جدی پیگیر ساماندهی چالش‌های ساختاری موثر در بروز این قبیل کاستی‌هاست گفت: در این رابطه آقای مهندس موسویان مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران کشور در حال رایزنی فشرده با وزارت جهادکشاورزی و سازمان دامپزشکی کشور جهت همراه کردن همه باغداران و زارعان به پیش آگاهی از سمپاشی با هماهنگی ادارات جهادکشاورزی شهرستانها به زنبورداران است تا خسارت وارده به زنبورداران بی‌تقصیر از همه‌جا، باعث نابودی تمام هست و نیست زندگی حرفه‌ای شان نشود.