سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در آب و خاک ایران

دهقان نیوز / بسیاری کشورهای مطرح دنیا همچون روسیه و ایتالیا در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های جدید و سرمایه‌گذاری در ایران، پیش‌قدم شدند

با استفاده از اجرای روش‌های آبیاری تحت فشار در سطح یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی کشور، صرفه‌جویی ۶٫۶ میلیارد مترمکعبی آب را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی به مناسبت دهه فجر در مصاحبه ای مطبوعاتی گفت: در سال جاری در بخش پروژه‌های توسعه آبیاری تحت فشار یک‌هزار و ۲۱۷ میلیارد تومان از ۳۰۰ میلیارد تومانی که از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تخصیص داده شده، به استان‌ها رفته و علاوه بر آن ۵۰ میلیارد تومان دیگر نیز تخصیص گرفته شده که هنوز به استان‌ها نرفته است.

علی‌مراد اکبری افزود: ۲۴۲ میلیارد تومان برای تجهیز شبکه‌های فرعی تخصیص داده شد که ۶۶ میلیارد تومان آن به استان‌ها رفته است.

وی خاطرنشان کرد: در راستای تجهیز و نوسازی شبکه‌های آبیاری، ۶۸ میلیارد تومان تخصیص گرفته شده که ۳۰ میلیارد تومان آن به استان‌ها رفته است.

اکبری ادامه داد: در راستای احیا و مرمت قنوات، ۲۰ میلیارد تومان تخصیص گرفته شده که ۱۰ میلیارد تومان آن به استان‌ها رفته است و در راستای اجرای عملیات آب و خاک در عرصه تشکل‌ها، ۶۶ میلیارد تومان تخصیص گرفته شده که ۳۰ میلیارد تومان آن روانه استان‌ها شده است.

وی تصریح کرد: از مبلغ یک‌هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبارات مربوط به بخش آب و خاک، ۴۰۲٫۵ میلیارد تومان به استان‌ها ارسال شده و تخصیص‌یافته تلقی می‌شود.

اختصاص ۱۰ میلیارد دلار برای شبکه‌های اصلی و فرعی از محل صندوق توسعه ملی

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی یادآور شد: از محل صندوق توسعه ملی نیز دولت ۱۰ میلیارد دلار برای اجرای شبکه‌های اصلی و فرعی آبیاری و زهکشی تخصیص داده است که ۱٫۵ میلیارد دلار آن در پروژه ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان، هزینه شده و از این مقدار ۴۰۰ میلیارد تومان آن جذب و ۱۷۵ میلیون هکتار شبکه اصلی توسط آن احداث شده است.

اکبری تأکید کرد: در پروژه‌های مهار آب‌های شبکه فرعی در محدوده کشور، مبلغ ۲۶۵ میلیارد تومان در سال جاری تخصیص داده شد که جذب آن نیز انجام شده است و برای سال آینده پیش‌بینی شده که یک‌هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای این منظور در نظر گرفته شود.

وی اظهار داشت: ۲۰۶ هزار هکتار از اراضی ۱۱ استان کشور در محدوده مهار آب‌های شبکه فرعی قرار دارند که استان‌هایی چون ایلام، کرمانشاه، کردستان، اردبیل، آذربایجان غربی و شرقی، سیستان و بلوچستان و خراسان‌های رضوی، شمالی و جنوبی در این محدوده هستند.

اکبری از اجرای فاز نخست پروژه ۴۶ هزار هکتاری سیستان خبر داد و گفت: مبلغ ۴۰ میلیون دلار که بیش از ۱۲۰ میلیارد تومان خواهد شد، اعتبار برای اجرای پروژه ۴۶ هزار هکتاری سیستان تخصیص داده شده است.

وی همچنین افزود: در فاز نخست، از ۲۰ پیمانکار استفاده شده و عملیات اجرایی در تجهیز کارگاه‌ها و عملیات اجرایی در سطح ۴۶ هزار هکتار در حال انجام است و سال آینده نیز پیش‌بینی می‌شود که بتوانیم بیش از ۱۰۰ میلیون دلار جذب کنیم؛ به‌گونه‌ای که امیدواریم در سال ۱۳۹۶، این پروژه به اتمام برسد.

اختصاص تنها ۳۰ درصد طرح‌های آب و خاک در حوزه دریاچه ارومیه

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره اجرای عملیات بخش آب و خاک در پروژه دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: حدود ۳۵۰ میلیارد تومان در بخش آب و خاک و نقشه کاداستر اعتبار پیش‌بینی شده است که تاکنون ۳۰ درصد آن تخصیص داده شده و امیدواریم مابقی آن تخصیص یابد تا بتوانیم پروژه‌های مربوطه را در حوزه دریاچه ارومیه به اتمام برسانیم.

اکبری درباره اجرای عملیات آبیاری تحت فشار در کشور ادامه داد: در راستای توسعه روش‌های نوین آبیاری، ۳۰۰ میلیارد تومان جذب شده، اما در حال حاضر ۱۲۵ تا ۱۳۰ هزار هکتار پروژه در کشور در حال اجرا است و بر اساس برنامه زمان‌بندی‌شده اگر منابع اعتباری به‌موقع اختصاص یابد، به اهداف برنامه یعنی سطح ۱۸۰ هزار هکتاری تا پایان سال مالی ۱۳۹۴ خواهیم رسید.

وی تصریح کرد: پیش‌بینی شده است که طی برنامه زمان‌بندی‌شده، یک‌هزار و ۲۱۷ میلیارد تومان برای اجرای عملیات آبیاری تحت فشار در کشور تخصیص یابد تا بتوانیم ۱۸۰ هزار هکتار از اراضی کشور را تحت پوشش قرار دهیم که تاکنون ۳۵۰ میلیارد تومان تخصیص گرفته که ۳۰۰ میلیارد تومان آن به استان‌ها رفته و ۴۰۰ میلیارد تومان دیگر نیز مطالبه‌ای است که باید به پیمانکاران پرداخت کنیم و در مجموع می‌توان گفت از اعتبار فوق، ۷۵۰ میلیارد تومان هزینه شده است.

خاص بودن اعتبارات بخش آب و خاک در برنامه ششم توسعه

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی از خاص بودن اعتبارات بخش آب و خاک در برنامه ششم توسعه خبر داد و یادآور شد: برای سال آینده در بخش آبیاری تحت فشار، دوهزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده که قرار است ۴۰۰ هزار هکتار در آینده‌ای نزدیک به روش‌های آبیاری نوین و اجرای شبکه‌های فرعی، تجهیز و نوسازی و عملیات آب و خاک بیانجامد.

اکبری تأکید کرد: به ازای هر هکتار آبیاری تحت فشار در کشور، چهارهزار و ۴۰۰ مترمکعب صرفه‌جویی آب می‌شود و حداقل افزایش ۳۰ درصدی در تولید محصولات کشاورزی و کاهش ۲۵ درصدی در مصرف کود و سموم شیمیایی قابل پیش‌بینی است؛ علاوه بر آن کاهش هزینه‌های تولید و امکان ارتقاء بهره‌وری آب مصرفی در بخش کشاورزی فراهم می‌شود.

وی از اجرای یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از آبیاری تحت فشار در کشور خبر داد و اظهار داشت: با احتساب هر هکتار آبیاری تحت فشار، صرفه‌جویی چهارهزار و ۴۰۰ مترمکعبی می‌توان گفت که تاکنون ۶٫۶ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی صرفه‌جویی شده است.

اکبری همچنین گفت: در سال جاری به ازای هر هکتار آبیاری میکرو، دولت هفت میلیون تومان سرمایه‌گذاری می‌کند و برای ماشین‌های آبیاری نیز شش میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

وی در ادامه افزود: برای نوع کلاسیک ثابت پنج میلیون تومان کمک بلاعوض دولت در سال جاری قابل پیش‌بینی است.

امیدواری برای تصویب لایحه جامع خاک در مجلس بعدی

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی از تدوین طرح جامع خاک خبر داد و خاطرنشان کرد: به‌منظور اصلاح و بهبود وضعیت خاک کشور، این طرح تهیه و تقدیم مجلس شده است که امیدواریم در مجلس بعدی مطرح شده و حفاظت خوبی از خاک‌های کشور به‌عمل آید.

اکبری ادامه داد: از ۸٫۷ میلیون هکتار اراضی آبی کشور، ۱٫۲ میلیون هکتار آن فاقد محدودیت‌های خاک است و مابقی محدودیت‌های مختلفی همچون شور بودن، قلیایی بودن، عمق خاک، توپوگرافی و… دارد؛ بنابراین لزوم اصلاح و بهبود خاک‌های کشور جزو برنامه‌های این معاونت محسوب می‌شود.

وی با اعلام اینکه فرسایش خاک در کشور سالانه ۱۶ تا ۱۷ تن در هکتار برآورد شده است، تصریح کرد: لازم است برنامه‌های اجرایی در راستای افزایش بهره‌وری آب و خاک در کشور اعمال شود؛ زیرا این دو مؤلفه از پارامترهای اصلی بهره‌وری در بخش کشاورزی محسوب می‌شوند.

اکبری یادآور شد: مقوله خاک تاکنون در برنامه‌های کشوری مغفول مانده است، اما در برنامه ششم توسعه به جد دنبال خواهد شد.

وی تأکید کرد: طی برنامه ششم توسعه، برای اصلاح خاک‌های کشور ۲٫۵ میلیون هکتار را در برنامه داریم که با همکاری دانشگاه‌ها، انجمن علوم خاک، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، دانشگاه تهران و سایر عوامل مؤثر اجرایی می‌شود و در صورت تأمین منابع، عملیات آن به ازای هر هکتار یک میلیون تومان قابل اجرا است.

میزان مصرف آب کشاورزی کمتر از ۶۰ درصد است/ اجحاف در حق کشاورز با کنتورهای الکتریکی

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره وضعیت آب‌های زیرزمینی در کشور اظهار داشت: بر اساس اعلام وزارت نیرو، ۱۱۵ میلیارد مترمکعب از ذخایر استاتیک کشور مصرف شده است و بیلان منفی سالانه شش میلیون مترمکعب برآورد شده است، در حالی که حدود ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد.

اکبری همچنین گفت: حدود ۴۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد که به جای آنکه حق‌آبه آنها هر روز مورد تعرض قرار گیرد، لازم بود که با چاه‌های غیرمجاز مقابله می‌شد.

وی در ادامه افزود: متأسفانه وزارت نیرو کنتورهای الکتریکی را جایگزین نوع حجمی آن کرده است که وزارت جهاد کشاورزی به هیچ عنوان چنین اقدامی را قبول ندارد، زیرا در حق کشاورز اجحاف می‌شود.

اکبری خاطرنشان کرد: میزان مصرف آب توسط چاه‌های مجاز باید حجمی محاسبه شود، نه ساعتی که در این راستا بارها به وزارت نیرو اعلام شده، اما هنوز تغییری در روند آن به‌وجود نیامده است.

وی ادامه داد: لازم است به جای آنکه چاه‌های مجاز را کنترل کنیم، با چاه‌های غیرمجاز مقابله کنیم.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: وزارت نیرو لازم است با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، قوه قضاییه، قوه مقننه و صداوسیما یک برنامه زمان‌بندی مشخص کنند تا تمامی چاه‌های غیرمجاز مسدود شده و برنامه مانیتورینگ آب بتواند توسط هر دو وزارتخانه به انجام برسد.

اکبری یادآور شد: اگر قرار باشد کنتوری بر چاه‌ها نصب شود، باید وزارت جهاد کشاورزی نیز در این بین دخیل باشد و میزان برداشت چاه مطابق مصرف محصولات کشاورزی مشخص شود.

وی تأکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی برنامه توسعه افقی را در دستور کار ندارد و تلاش می‌کند به ازای مصرف هر مترمکعب آب، برنامه داشته باشد و در این راستا نیز طرحی در حال انجام است که میزان مصرف آب محصولات کشاورزی مشخص شود.

اکبری اظهار داشت: این برنامه با کمک اتاق بازرگانی، معاونت زراعت و باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تدوین شده و ظرف دو سال آینده می‌تواند مصرف آب محصولات کشاورزی را بسنجد، در حالی که برآوردها نشان می‌دهد میزان مصرف آب بخش، کمتر از ۶۰ درصد است.

وی همچنین گفت: در حال حاضر بیش از ۲۵ درصد کم‌آبیاری در کشور وجود دارد؛ یعنی آب مورد نیاز گیاهان تأمین نمی‌شود که لازم است اصلاحاتی در این بخش انجام شود.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی افزود: با وجود آنکه چالش‌های خشکسالی و کم‌آبی در کشور وجود دارد، اما برخی سدهایی که تاکنون ساخته شده است، هنوز نتوانسته آبگیری شود که در این راستا باید وزارت نیرو برای آینده محتاط‌تر عمل کند.

اکبری خاطرنشان کرد: در برخی مناطق، وجود سد ضروری است، اما باید مسائل زیست‌محیطی و اکولوژیکی رعایت شود که در این بین سازمان حمایت محیط زیست نقشی اساسی دارد که متأسفانه آن را لحاظ نمی‌کند.

وی ادامه داد: ظرفیت‌های قانونی توسط محیط زیست برای جلوگیری از سدسازی وجود دارد، اما نمی‌دانیم که به کدام دلیل لحاظ نمی‌شود.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره وضعیت آبی کشور و اثرات رفع تحریم‌ها بر استفاده از تکنولوژی‌های جدید تصریح کرد: بسیاری کشورهای مطرح دنیا همچون روسیه و ایتالیا در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های جدید و سرمایه‌گذاری در ایران، پیش‌قدم شدند که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک بتوانیم از سختی‌های موجود در کشور بکاهیم.

اکبری یادآور شد: امسال برای نخستین‌بار ۱۵ هزار هکتار از اراضی گندمکاری کشور به روش تیپ تجهیز شد که امیدواریم بتوانیم آن را افزایش دهیم؛ زیرا این روش می‌تواند با مصرف آب کمتر، تولید را دوبرابر کند و عملکرد هشت تنی را از محصول گندم انتظار داشته باشیم.

وی از نوسازی پروژه‌های آبیاری تحت فشار در سال ۹۵ خبر داد و تأکید کرد: در برخی مناطق تبدیل روش‌های آبیاری بارانی به میکرو تحت موافقت قرار گرفته و با مبلغی جزئی، امکان این تغییرات فراهم است.

اکبری اظهار داشت: برآورد شده است که با صرف هزینه یک میلیون تومانی، خواهیم توانست آبیاری بارانی را دومنظوره کنیم.

اکبری همچنین گفت: متأسفانه در کشور به بخش کشاورزی بعد از صنعت اهمیت می‌دهند، در حالی که در تمام دنیا ابتدا آب شرب، سپس مواد غذایی و در مرحله سوم صنعت لحاظ می‌شود که امیدواریم برنامه‌ها به‌گونه‌ای پیش رود که غذای مردم در اولویت بخش صنعت قرار گیرد.

وی در پایان درباره بیلان منفی سفره‌های آب زیرزمینی افزود: اگر بتوانیم چاه‌های غیرمجاز را مسدود کنیم، به‌نظر می‌رسد طی برنامه ششم توسعه بتوانیم به حالت ابتدایی یعنی منفی بودن بیلان‌ها برگردیم و ظرف ۲۰ تا ۳۰ سال آینده ۱۵ هزار متمرکعب از آب را بتوانیم به سفره‌ها برگردانیم./