کمباین‌های فرسوده ؛ متهم ردیف اول ضایعات کشاورزی

دهقان نیوز / متأسفانه هرساله مقدار زیادی از تولیدات کشاورزی از بین می‌رود و از آن به‌عنوان ضایعات کشاورزی نام می‌برند.

هرساله مقدار زیادی از تولیدات محصولات کشاورزی از جمله گندم و جو در سطح استان گلستان به‌عنوان ضایعات هدر می‌رود و بررسی‌ها نشان می‌دهد کمباین‌های فرسوده در این امر نقش مهمی دارند.

به گزارش دهقان نیوز و به نقل از مهر، با شروع خردادماه هرسال زمین‌های زراعی گلستان جامه سبز خود را از تن به درکرده و جامه زرد طلایی را به تن می‌کند و چشم‌انتظار ورود کمباین‌ها برای برداشت محصول می‌شوند.

حال که به میانه‌های تیرماه رسیده‌ایم و اواخر فصل برداشت دانه‌های طلایی گندم و جو رسیده است، این روزها کشاورزان گلستانی در تکاپو هستند تا حاصل دسترنج چندماهه خود را که درو کرده اند بفروشند.

ازآنجایی‌که کشاورزی جزء مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی کره زمین است و غذای تولیدشده در این چرخه از اهمیت بالایی برای مردم برخوردار است؛ باید تلاش کرد محصولات تولیدشده در این زمین‌های زراعی به نحو احسن جمع‌آوری شود و به دست مصرف‌کنندگان برسد.

اما متأسفانه هرساله مقدار زیادی از تولیدات کشاورزی از بین می‌رود و از آن به‌عنوان ضایعات کشاورزی نام می‌برند. چندی پیش معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان ارزش ریالی ضایعات محصولات پاییزه استان شامل گندم، جو و کلزا را یک هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال اعلام کرد.

سهراب سهرابی در جلسه شورای کشاورزی شهرستان گنبدکاووس گفت: حدود ۱۰ درصد از تولیدات محصولات کشاورزی گلستان قبل از برداشت، حین برداشت و زمان حمل و انبارداری ضایع می‌شود.

وی اظهار کرد: رقم ریالی ضایعات محصولات کشاورزی استان معادل قیمت یک هزار و ۱۵۰ دستگاه کمباین است و اگر ضایعات به حداقل برسد، می‌توان در عرض دو سال تمامی کمباین‌های استان گلستان را نو کرد.

برای به دست آوردن اطلاعات جزئی‌تر به سراغ عید محمد فاروغی، معاون فناوری و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی و دبیر ستاد برداشت محصولات پاییزه گلستان رفتیم.

کمباین‌های فرسوده؛ متهم ردیف اول در افزایش ضایعات

فاروغی اظهار کرد: ضایعات ریزش در محصولاتی ازجمله گندم در سه مرحله اتفاق می‌افتد، قبل از برداشت و ورود کمباین حدود دو درصد بر مبنای پیش‌بینی یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن تولید گندم، چیزی حدود ۲۴ هزار تن ضایعات این مرحله است که ارزش ریالی آن بیش از ۳۰ میلیارد تومان است.

دبیر ستاد برداشت محصولات پاییزه گلستان افزود: مرحله دوم حین برداشت و ورود کمباین به مزرعه ناشی از قسمت‌های مختلف کمباین، حدود چهار درصد است و میزان ضایعات در این مرحله ۴۸ هزار تن، به ارزش ریالی ۶۱ میلیارد تومان است.

فاروغی تصریح کرد: در مرحله سوم که پس از برداشت، کمباین‌ها عملیات تخلیه را انجام می‌دهند و همچنین بحث ناوگان جاده‌ای و تردد بین مزارع مطرح می‌شود و ازآنجایی‌که عمدتاً جاده‌های بین مزارع ناقص و نامناسب است ریزش ضایعات در جاده‌ها زیاد و حدود ۴ درصد است که حدود ۴۸ هزار تن در مسیر فراوری و زیر عمل فرآوری به ارزش ریالی ۶۱ میلیارد تومان ضایع می‌شود.

مقدار ضایعات برمبنای ۱.۲ میلیون تن گندم تولیدی؛ ۱۲۰ هزار تن است و مبلغ این ضایعات با احتساب گندم کیلویی ۱۲۷۰ تومان، بیش از ۱۵۲ میلیارد تومان است.

وی افزود: ۷۸ درصد کمباین‌های استان گلستان بیش از ۱۳ سال عمر دارند که در ضایعات ریزش بی‌تأثیر نیستند و آشنا نبودن کمباین داران و رانندگان با مکانیزم صحیح استفاده از کمباین و تنظیمات آن باعث ازدیاد ریزش می‌شود.

فاروغی بابیان اینکه مجموع ضایعات سه مرحله ۱۰ درصد است، گفت: مقدار ضایعات برمبنای ۱.۲ میلیون تن گندم تولیدی؛ ۱۲۰ هزار تن است و مبلغ این ضایعات با احتساب گندم کیلویی ۱۲۷۰ تومان، بیش از ۱۵۲ میلیارد تومان است.

سالانه در گلستان غذای ۶۶۶ هزار نفر دور ریخته می‌شود

معاون فناوری و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی با معادل‌سازی ارزش ضایعات اظهار کرد: این مقدار ضایعات گندم سهم سرانه غذای ۶۶۶ هزار نفر است و اگر بتوانیم با سیستم مدیریت و تأمین منابع این ضایعات را سه درصد کاهش دهیم درآمد حاصل از کاهش ضایعات رقمی معادل ۴۷.۵ میلیارد تومان خواهد بود.

فاروغی در ادامه با اشاره به این رقم گفت: با این مقدار می‌توانیم ۸۰ دستگاه کمباین نو خارجی خریداری کنیم؛ یا ۳۵۰ دستگاه متوسط داخلی کمباین خریداری کنیم و یا اینکه دو هزار و ۶۴۰ دستگاه یعنی کل کمباین‌های فرسوده را بازسازی کنیم که لازم است در این رابطه چاره‌ای اندیشید.

غذای ۶۶۶ هزار نفر رقمی نیست که بتوان به‌سادگی از کنار آن عبور کرد، بدون شک اگر جلوی این ضایعات گران‌بها گرفته شود آثار بسیار درخشانی در اقتصاد استان هویدا می‌شود، آنچه مثل روز روشن است این است که اگر می‌خواهیم مقدار این ضایعات را به حداقل برسانیم و بخشی از آن را به چرخه مصرف بازگردانیم باید برنامه‌ریزی دقیق و بی‌نقصی را در این زمینه اجرا کنیم.

فاروغی در رابطه با اقداماتی که به‌واسطه آن می‌شود ضایعات را کاهش داد، گفت: نوسازی کمباین‌های فرسوده یکی از راه‌های کاهش ضایعات است و باید زمینه خرید کمباین نو برای کشاورزان را فراهم کنیم و برای بازسازی یا بهسازی کمباین‌ها تسهیلاتی قرار دهیم تا کشاورزان نسبت به بهسازی اقدام کنند.

وی تصریح کرد: بر اساس برآورد انجام‌شده برای نوسازی و یا بازسازی یک کمباین مبلغ ۱۸ میلیون تومان نیاز است و استان گلستان قادر است تمام اجزای کمباین به‌غیراز موتور و گیر باکس کمباین را تأمین کند؛ همچنین توان بازسازی ۴۰۰ دستگاه در استان وجود دارد.

معاون فناوری و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی به کمبود اعتبارات آموزشی اشاره کرد و افزود: تکنولوژی کمباین‌های فعلی مربوط به چندین سال قبل است و با تکنولوژی کمباین‌های امروز متفاوت است و همچنین بخشی از ضایعات ریزش نبود تکنولوژی‌های به‌روز است ریزش ضایعات در کمباین‌های پیشرفته زیر دو درصد است.

فاروغی اظهار کرد: با قرار دادن تسهیلات با کارمزد پایین، اقساط بلندمدت و کمک‌های بلاعوض می‌توان انگیزه‌ای به وجود آورد تا مالکان به سمت خرید کمباین نو با تجهیزات مدرن حرکت کنند.

به گفته وی اکنون از بین کمباین‌های استان ۵۰ درصد بیش از ۲۰ سال عمر، ۲۸ درصد بین ۱۳ تا ۲۰ سال و ۲۱ درصد زیر ۱۳ سال عمر دارند که این مسئله ریزش و هدر رفت محصول به هنگام برداشت را افزایش می‌دهد.

فاروقی تأکید کرد: کشاورزان در زمان برداشت از کمباین‌های معاینه فنی شده استفاده کنند و از کمباین‌هایی که فاقد معاینه فنی هستند خودداری کنند، چراکه ضایعات ریزش به دلیل عدم تنظیم کمباین بالا می‌رود.

وی بابیان اینکه در سال جاری دو هزار و ۶۰۰ دستگاه کمباین در امر برداشت در سطح استان دخیل هستند، افزود: بیش از ۹۵ درصد از کمباین‌ها معاینه فنی دریافت کرده‌اند و زمان پیک برداشت نیز ۱۵۰ دستگاه کمباین از دیگر استان‌های کشور وارد گلستان می‌شوند.

چندی پیش عکسی در فضای مجازی و گروه‌های تلگرامی دست‌به‌دست شد. عکس یکی از جاده‌های گلستان را نشان می‌داد که با گندم‌های ریخته شده فرش شده بود و زیر نور خورشید همانند طلا می‌درخشید. در عکس تصویر کامیونی دیده می‌شد که براثر بی‌احتیاطی راننده و کشیده نشدن چادر بر روی گندم‌ها شرایط را برای پخش شدن گندم‌ها در جاده مهیا شده بودو این درحالی است که با کمی دقت می توانستند از این هدر رفت جلوگیری کنند.

کاش کمی دل بسوزانیم، اندکی تأمل‌کنیم، شاید نتوانیم هزینه تأمین کمباین‌های نو را فراهم کنیم تا ضایعاتمان کاهش یابد اما حداقل می‌توانیم باکمی دقت و دل به سوزی حداقل از هدر رفت محصولات باارزشمان با این‌چنین روش‌هایی جلوگیری کنیم.