کاهش مصرف آب و افزایش تولیدات کشاورزی با آبیاری نوین

دهقان نیوز / بکارگیری شیوه نوین آبیاری با کاهش مصرف انرژی، کود، سم، هزینه های کارگری، مبارزه با آفات و کاهش مصرف بذر، هزینه های تولید را نیز کاهش می دهد.

علی گرجی در حاشیه بازدید خبرنگاران از مزارع گندم جنوب استان کرمان و بندرعباس افزود: ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار داشته و به شدت در تامین منابع آبی با محدودیت مواجه است.
به گفته این مقام مسئول، بیش از ۹۰ درصد تامین امنیت غذایی و تولیدات کشاورزی کشور از اراضی آبی به دست می آید و به دلیل پراکنش و حجم بارش ها امکان کشت دیم وجود نداشته و کمتر از ۱۰ درصد تولیدات کشاورزی در اراضی دیم تولید می شود.
وی با تاکید بر لزوم برنامه ریزی برای تولید محصولات کشاورزی در اراضی آبی، تاکید کرد: استفاده از سامانه های نوین آبیاری با استفاده بهینه از منابع محدود آب، می تواند به عنوان یک ابزار کارآمد، کمک موثری در تحقق اهداف این بخش داشته باشد.
به گفته گرجی، اینک سه نوع سامانه آبیاری نوین شامل بارانی، موضعی (قطره ای) و کم فشار در کشور استفاده می شود که از بین آنها، روش آبیاری موضعی (قطره ای) دارای بازدهی بیش از ۹۰ درصد است.
معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری کشور، افزود: روش آبیاری تیپ (قطره ای) می تواند در محصولاتی همانند گندم، جو، چغندرقند، ذرت و کلزا که از شیوه کشت ردیفی در آنها استفاده می شود، به کار گرفته شود.
وی اضافه کرد: بطور مثال کشت گندم در بندرعباس که دارای شرایط آب و هوایی مساعدی نیست، در آبیاری نشتی هشت هزار مترمکعب آب نیاز دارد و دارای عملکرد چهار تن در هکتار خواهد بود، اما در روش آبیاری تیپ سه هزار و ۷۰۰ مترمکعب آب و دارای عملکرد بیش از هفت تن درهکتار می شود که میزان مصرف آب به نصف و عملکرد حدود دو برابر افزایش می یابد.
گرجی، ارتقای بهره وری در بخش کشاورزی را با وجود کاهش منابع آبی پراهمیت برشمرد.

** کاهش تنش و استرس آبی با به کارگیری روش آبیاری قطره ای
معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری کشور درباره کاهش تغذیه آبی گیاهان با وجود محدودیت منابع آبی نیز گفت: برخی تصور می کنند هرچقدر آب بیشتر مصرف شود گیاه محصول بیشتری می دهد که تفکر اشتباهی است.
به گفته وی، در بخش کشاورزی با موجود زنده ای مواجه ایم که با وجود شاخص های دما، رطوبت و ساعت های روشنایی، دارای نیاز آبی مشخصی هستند که باید برطرف شود تا گیاه دچار استرس و تنش نشود.
گرجی ادامه داد: شیوه آبیاری نشتی حجم زیادی آب وارد مزرعه می کند و پس از دو ، ۱۰ تا ۱۵ روز دیگر اقدام به آبیاری مجدد می شود؛ بنابراین گیاه چند روز نخست به دلیل آب فراوان و کمبود اکسیژن و چند روز انتهایی به دلیل خشکی دچار استرس و تنش آبی می شود که این وضعیت روی عملکرد گیاه تاثیر می گذارد.
وی ادامه داد: این درحالی است که در روش آبیاری قطره ای، با کاهش «دور آبیاری ها» هر نوع استرس از گیاه دور شده و با استفاده مطلوب تر از مواد غذایی خاک، شرایط رشد مناسبی برای گیاه فراهم می شود.
این مقام مسئول یادآورشد: رمز موفقیت در این شیوه، کوتاه کردن دور آبیاری است که با مرطوب نگه داشتن منطقه ریشه و مصرف کمتر آب، افزایش عملکرد حاصل می شود.
گرجی با بیان اینکه تاکنون حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی زراعی و باغات کشور به سیستم های نوین آبیاری مجهز شده است، افزود: به کارگیری این شیوه های نوین آبیاری با کاهش مصرف انرژی، کود، سم، هزینه های کارگری، مبارزه با آفات و کاهش مصرف بذر، هزینه های تولید را نیز کاهش می دهد.

** بدهی پیمانکاران اجرای طرح های نوین آبیاری
وی درباره بدهی هشت هزار میلیارد ریالی پیمانکاران بابت اجرای سیستم های نوین آبیاری، ابراز امیدواری کرد که با حمایت وزیر جهاد کشاورزی بزودی مطالباتت پیمانکاران تامین و پرداخت شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه هم اکنون وضعیت منابع آب به شکلی است که کشاورزان از ایجاد روش های نوین آبیاری نوین استقبال می کنند، گفت: نخستین مرکز ارتباطی کشاورزان با وزارتخانه، مراکز خدمات کشاورزی با حضور کارشناسان است، اما علاوه بر آن سامانه نوین آبیاری طراحی شده که تقاضا و درخواست کشاورزان را مدیریت می کند.
به گفته وی، مطابق قانون، ۸۵ درصد اعتبارات اجرای سیستم های نوین آبیاری توسط دولت و بقیه توسط کشاورزان تامین می شود.

** اجرای ۵۸ هزار هکتار سامانه آبیاری تحت فشار در جنوب استان کرمان
مسئول دفتر فنی مدیریت آب و خاک جیرفت نیز در حاشیه بازدید خبرنگاران از این شهرستان گفت: این شهرستان به دلیل شرایط اقلیمی نظیر دمای ۵۵ درجه سانتیگراد در برخی روزهای سال و تبخیر آب های سطحی روزانه بیش از هفت میلیمتر، ناگزیر به اجرای سیستم های آبیاری نوین به ویژه آبیاری قطره ای است.
غلامرضا سرحدی با بیان اینکه سطح زیرکشت جنوب استان کرمان افزون بر ۲۶۰ هزار هکتار است، افزود: تاکنون ۵۸ هزار هکتار از اراضی شهرستان های جنوب استان زیر پوشش سیستم آبیاری تیپ (قطره ای) قرار گرفته است به طوری که سال گذشته ۹ هزار هکتار دیگر عملیاتی شد که این مهم بستگی به میزان اعتبارات و بودجه تخصیص این بخش دارد.
وی اظهارداشت: برای هر هکتار اجرای آبیاری نوین بین ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال اعتبار نیاز است که بخش عمده آن به حمایت دولت وابسته است.
وی با اشاره به اینکه بهره وری آب در آبیاری سطحی بین ۳۰ تا ۳۵ درصد است، افزود: به کارگیری شیوه آبیاری قطره ای، بهره وری آب را بین ۸۰ تا ۹۰ درصد ارتقا داده و برداشت محصول را در هر واحد سطح افزایش می دهد.

** تولید سالیانه چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصول در جنوب استان کرمان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان نیز گفت: هم اکنون سطح زیرکشت این منطقه ۲۶۴ هزار هکتار است که سالیانه چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تن انواع محصولات زراعی، دامی، باغی و شیلاتی در آنها تولید می شود.
سیدیعقوب موسوی افزود: این منطقه در تولیدات گلخانه ای، خرما، هندوانه، سیب زمینی و پیاز طرح استمرار، حنا و وسمه مقام نخست کشور را دارد.
وی تصریح کرد: بخشی از تولیدات این منطقه در داخل و بخشی در آسیای میانه، جنوب شرق آسیا، شبه قاره هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس و حوزه قفقاز صادر می شود؛ به طور نمونه بخش عمده خیار خاردار و «پاترون» به روسیه و آذربایجان صادر می شود.
وی درباره صادرات خرما نیز گفت: افغانستان، کشورهای حوزه آسیای میانه، روسیه، اوکراین و پاکستان از واردکنندگان خرمای این استان هستند.
به گفته وی، این استان دارای کشت استمرار سیب زمینی و پیاز است و جنوب استان کرمان اصلی ترین مکان در تعیین قیمت سیب زمینی و پیاز کشور به شمار می رود.
موسوی درباره تولیدات گلخانه ای جنوب کرمان نیز گفت: این منطقه با تولید سالیانه ۲۶۰ هزارتن محصولات گلخانه ای در سطح یک هزار و ۴۰۰ هکتار، رتبه نخست کشوری را به خود اختصاص داده است.
وی، بحران آب را یکی از مشکلات جنوب کرمان برشمرد و افزود: این منطقه در اجرای آبیاری قطره ای مقام نخست و در آبیاری نوین و بارانی از لحاظ کیفی و کمی مقام دوم کشور را به خود اختصاص داده است.

** هشت هزار حلقه چاه غیرمجاز
وی در ادامه به وجود بیش از ۲۴ هزار حلقه چاه در جنوب استان کرمان اشاره کرد و گفت: افزون بر هشت هزار حلقه چاه غیرمجاز در این منطقه وجود دارد.

** معضل اجاره بالای اراضی کشاورزی
موسوی یکی دیگر از مشکلات جنوب استان کرمان را نرخ های بالای اجاره زمین برشمرد و گفت: درحالی که عُرف اجاره زمین در این استان ۳۵ تا ۴۰ میلیون ریال در هر هکتار است، اما ۱۱۰ میلیون ریال در هکتار اجاره داده می شود.
وی ادامه داد: هم اینک هندوانه در این استان به شکل تیپ و مالچ تولید می شود، بنابراین زیاد آب بر نیست اما محصولاتی همچون یونجه و ذرت دانه ای آب بر محسوب می شوند که در تلاشیم تا سطح زیرکشت آنها را کاهش دهیم.