راه نجات آب ایران در دست کشاورزان

با توجه به وضعیت منابع آبی ایران باید به فکر افزایش بهره‌وری در حوزه کشاورزی باشیم.

یک کارشناس حوزه منابع آب معتقد است با توجه به وضعیت منابع آبی ایران باید به فکر افزایش بهره‌وری در حوزه کشاورزی باشیم، چراکه در حال حاضر بخش عمده‌ای از آب در این حوزه مصرف می‌شود و می‌توان با راهکارهای متعددی میزان مصرف آب را در این بخش کاهش داد.

عبدالله سلیمانی در گفتگو با ایسنا، با بیان این‌که در حوزه برنج‌کاری می‌توان با استفاده از روش آبیاری متناوب میزان مصرف آب را کاهش داد، اظهار کرد: اگر کشاورزان ۲۵ روز بعد از نشا، آبیاری متناوب را آغاز و تا زمان برداشت ادامه دهند، نه تنها میزان مصرف آب کاهش می‌یابد، بلکه میزان برداشت محصول افزایش پیدا خواهد کرد.

وی با تاکید بر این‌که با این روش می‌توان ۲۰ درصد میزان مصرف آب را در کاشت برنج کاهش داد، تصریح کرد: اگر کشاورز مطمئن باشد که از طریق آبیاری متناوب می‌تواند محصول خود را برداشت کند، بی‌شک از این روش استفاده خواهد کرد، اما نگرانی که برای کشاورزان وجود دارد، این است که در نوبت‌های آب‌دهی با مشکل بی‌آبی مواجه شوند.

به گفته این کارشناس حوزه منابع آب، در حال حاضر کمتر از ۴۰ درصد کشاورزان از این روش برای آبیاری و برداشت محصول خود استفاده می‌کنند که این در شرایطی است که روش آبیاری متناوب می‌تواند برداشت محصول را تا حد قابل توجهی افزایش دهد.

سلیمانی تصریح کرد: لازم است در حوزه مصرف آب در بخش کشاورزی، سازوکارهایی در نظر گرفته شود که میزان مصرف آب در این حوزه کاهش یابد و به نظر من، با انجام یک هماهنگی میان بخش‌های مختلف می‌توان به راحتی به این مهم دست یافت.

در حال حاضر، سهم زیادی از آب ایران در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و این در شرایطی است که میزان هدررفت آب در این حوزه نیز بسیار زیاد اعلام شده و به اعتقاد کارشناسان، لازم است که راه‌کارهایی برای کاهش مصرف آب در این حوزه انجام شود. علاوه بر این در حال حاضر قیمت دریافتی بابت تأمین آب‌بهای کشاورزی از آب زیرزمینی تقریباً رایگان و درباره آب سطحی، حداکثر سه درصد هزینه تأمین آن است. در بخش شرب نیز برای بخش شهری حدود ۴۷ درصد و در روستاها، تنها ۲۴ درصد هزینه تمام‌شده تأمین آب، از مصرف‌کننده دریافت می‌شود. اختصاص یارانه به بخش کشاورزی در بسیاری از کشورهای جهان امری معمول است ولی مدیریت مقدار و چگونگی تخصیص آن مسئله بسیار مهمی است که به‌خصوص باید از منظر اقتصادی موردتوجه قرار گیرد.

کارشناسان، بر این باورند که باید توجه کرد مفاهیم اصلاح قیمت آب و واقعی کردن قیمت آن از هم متفاوت هستند، در اصلاح قیمت، وضع موجود پذیرفته‌شده و بر اساس سیاست‌های دولت تغییراتی در آن اعمال می‌شود؛ اما در واقعی کردن قیمت، اصلاح ساختار اقتصاد آب مدنظر است که طبق گفته‌های رضا اردکانیان – وزیر نیرو – اصلاح ساختار فقط منحصر و محدود به وزارت نیرو نیست. بلکه باید آب، محیط‌زیست، خاک و منابع طبیعی با هم و در کنار هم دیده شوند که بهترین نتیجه حاصل آید.

وی با بیان این‌که ورود بخش خصوصی به بحث اقتصاد آب که زیرساخت‌های بازار آب را شکل می‌دهد نیز تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت مدیریت عرضه و بهره‌برداری مطلوب‌تر از آب خواهد داشت، اظهار کرد: از نمونه‌های موفق عملکرد سرمایه‌گذاران در حوزه آب، فروش آب بسته‌بندی است. از سوی دیگر وزارت کشاورزی نیز با ورود به مقوله آب مجازی، کشت‌های فرا سرزمینی مشروط به واردکردن محصولات و تنظیم سیاست‌های صادرات و واردات محصولات کشاورزی، افق روشن‌تری را برای اصلاح مشکلات و ورود بخش خصوصی فراهم کرده است.