وابستگی تولید کشاورزی ایران به منابع ژنتیکی خارجی چقدر است؟

به گزارش دهقان نیوز به نقل از ایرنا، جواد مظفری در نشست خبری درباره حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی بخش کشاورزی گفت: بیش از ۹۹ درصد ذخایر بانک ملی ژن ایران از منابع بومی کشور است اما منابع ژنتیکی کشورهای دیگر مانند برخی درختان، ذرت و سویا را نیز داریم که پس از ورود به ایران بومی شده اند.
به گفته وی، در بانک ژن ایران بیش از ۷۰ هزار نوع ژن گیاهی و در بانک ژن مرتع و جنگل ایران بیش از ۴۵هزار نوع ژن گیاهی وجود دارد که بکارگیری آنها موجب افزایش بهره وری می شود.
وی که مدیرکل دفتر ارتباطات علمی و همکاری‌های بین‌المللی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی است، گفت: در دنیا تولیدات محصولات کشاورزی مستلزم وجود سه نهاده آب، خاک و ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری است که ایران نیز منفک از این قضیه نیست بنابراین باید برای ارتقای تولیدات خود در حفظ این سه منبع بکوشد.
وی افزود: باید به توان ژنتیکی توجه ویژه ای داشت زیرا محصولاتی که این توان را نداشته باشند با صرف همه امکانات نیز نمی توانند پاسخگوی بخش تولید باشند.

** لزوم مطالعه دقیق تولید گیاهان تراریخته
مشاور وزیر جهاد کشاورزی گفت: تولید گیاهان تراریخته در کشور باید به طور دقیق و علمی مورد مطالعه قرار گیرد تا منابع ژنتیکی دچار تخریب و مشکل نشود.
وی تاکید کرد یکی از مهم‌ترین برنامه‌های کشورهای پیشرفته دستیابی به منابع ژنتیکی است بنابراین باید قوانین محکمی در این زمینه وجود داشته باشد تا از تاراج آنها جلوگیری شود.
مظفری افزود: چگونگی حفظ منابع ژنتیکی یکی از دغدغه‌های اساسی کشورهاست؛ در حالی که قانونی برای حفظ این ذخایر نداشتیم؛ البته از سال ۱۳۸۱ تلاش کردیم این قانون در کشور وضع شود اما با موضع‌گیری‌های برخی منفعت‌ طلبان روبرو شدیم که تصویب آن را به تاخیر انداخت.
وی اضافه کرد: کارشکنی‌ها در دولت دهم باعث شد لایحه به مجلس شورای اسلامی نرود و در دولت یازدهم در کمیسیون علمی تحقیقاتی بررسی شد و بعد از تصویب هیات دولت در سال ۱۳۹۳ به مجلس رفت.
به گفته مظفری، تصویب این لایحه در یازدهم مهرماه امسال در مجلس دهم «اقدامی تاریخی برای حفاظت از ذخایر ژنتیکی کشور» است که به ایجاد سیستم منسجم ملی برای حفاظت از منابع ژنتیکی کشور و ایجاد یک نظام دسترسی و بهره‌برداری برای این منابع منجر می شود.
وی اضافه کرد: برخی ذخایر مانند ذخایر ژنتیکی از نفت و طلا ارزشمندترند و باید از آنها حفاظت کرد؛ زیرا چنین ذخایر حیاتی قیمت ندارند.

** تنگناهای مالی
مظفری گفت: بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی از مهمترین مسائل اصلی سیاستگذاری کشور به شمار می روند که به سرمایه‌گذاری نیاز دارند.
وی اعلام کرد بانک ژن گیاهی ایران دارای اعتبار کمی بود تا اینکه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)، طرح کلان ملی ذخایر ژنتیکی در حوزه گیاه، دام و آبزیان را تصویب و برای اجرای این طرح ۱۴۴۰ میلیارد ریال اعتبار پیش‌بینی کرد اما تاکنون کمتر از ۱۰میلیارد ریال به این طرح اختصاص داده شده است.
به گزارش ایرنا، فعالیت‌های مربوط به حفظ و استفاده از منابع ژنتیکی در ایران بیش از ۵۰ سال قدمت دارد اما پس از پیدایش بخش تحقیقات ژنتیک و بانک ژن گیاهی ملی ایران در سال ۱۳۶۲ این فعالیت با شتاب بیشتری گسترش یافت.
ساماندهی واردات و صادرات و حمایت از خودکفایی در تولید کالاها بویژه محصولات غذایی از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است که در سال ۱۳۹۲ ابلاغ شد.
پس از آن، سال ۱۳۹۵ از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام گرفت و امسال نیز (۱۳۹۶) «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال».