سال ۹۶ ؛ سال سختی برای کشاورزان است / بی‌سامانی بازرگانی ؛ مشکل بخش کشاورزی

فکر می‌کنم سال ۹۶، سال سختی برای کشاورزی ایران ‌خواهد بود.

سهم کشاورزی در رشد اقتصادی با توجه به بارندگی‌های خوب و افزایش تولید کسب‌شده بود؛ اما مشخص نیست با توجه به حجم بارندگی‌ها در ۹۵، بتوان امیدی به تکرار آن در سال ۹۶ داشت.

به گزارش مهر، عیسی کلانتری، وزیر اسبق کشاورزی گفت: کشاورزی دردهای همیشگی‌اش را در سال ۹۵ هم داشت. ‌از محدودیت منابع آب تا واسطه‌گری‌ها و گران رسیدن ارزاق به دست مصرف‌کنندگان. توسعه نیافتن مکانیزاسیون در کشاورزی، ‌قیمت تمام‌شده بالای محصولات و عدم راه‌اندازی کشت و صنعت‌های بزرگ به‌جای واحدهای کوچک و متوسط زراعی حرف تازه‌ای در کشاورزی ایران نیست. ‌

وی افزود: در سال ۹۵، کشاورزی ایران شاهد بروز مسائلی بود. صادرات محصول استراتژیک گندم ازجمله مهم‌ترین اتفاقات در بخش کشاورزی بود. معاون وزیر جهاد کشاورزی، عرضه بورسی گندم به قیمت پایه کیلویی ۷۱۰ تومان خبر داد. به گفته او مجوز برای صادرات سه میلیون تن گندم و آرد صادر شده اما به نظر می‌رسد تا حدود دو میلیون تن مازاد تولید هم صادر شود.

به گفته کلانتری، بخش کشاورزی در شش‌ماهه اول سال ۹۵ از ‌رشد ۶.۵ درصدی خبرساز، سهم ۵.۹ درصدی داشت. این سهم با توجه به بارندگی‌های خوب و افزایش تولید کسب‌شده بود. تولیدی که مشخص نیست با توجه به حجم بارندگی‌ها در سال۹۵، بتوان امیدی به تکرار آن در سال ۹۶ داشت.

سال ۹۶، سال سخت‌تری برای کشاورزی است

وی ادامه داد: سال ۹۵ از نظر بودجه، سال سختی برای بخش کشاورزی بود اما از نظر تولید به وضعیت مناسبی رسیدیم. در بهار سال ۹۵، با توجه به محدودیت بودجه‌ای و تنش‌های بین تولیدکنندگان و واسطه‌ها در بازار دچار مشکلاتی در بخش کشاورزی بودیم اما با توجه به بارندگی خوبی که در سال ۹۴ و ۹۵ داشتیم و البته بیشتر از نظر پراکنش بارندگی، ‌کشت بخشی از محصولات ‌خوب جواب داد که از جمله آن غلات زمستانه بود.

کلانتری گفت: متاسفانه مسئله واسطه‌ها در بازار محصولات کشاورزی مسئله‌ای است که به نظر نمی‌رسد هیچ‌وقت در این کشور سر و سامان پیدا کند. از این منظر، سال ۹۵ برای مصرف‌کنندگان سال خوبی نبود به این دلیل که محصولات با قیمتی گران به دست آنها می‌رسد. در این گرانی تولیدکننده کمترین تقصیر را داشت. یکی از دلایل گرانی محصولات کشاورزی در سال ۹۵، این بود که بخش بازرگانی محصولات کشاورزی رها شده است. تعادلی بین عرضه و تقاضا برقرار نشده است، قیمت‌ها کنترل نمی‌شود و شیر واردات دست وزارت‌خانه‌هایی مثل صنایع و کشاورزی است و این شیر را نه برای تنظیم بازار بلکه هر زمان که میل داشته باشند، باز می‌کنند.

وی معتقد است: یکی از مهم‌ترین مشکلات بخش کشاورزی همین بی‌سامانی بازرگانی است که امیدواریم در آینده سر و سامان بگیرد. در این شرایط سر مصرف‌کننده و تولیدکننده محصولات کشاورزی بی‌کلاه می‌ماند ‌و این واسطه‌ها هستند که برای کشور و حتی واردات تصمیم می‌گیرند.

کلانتری گفت: به نظر من، در ارزیابی بخش کشاورزی، در زمینه خدمات زیربنایی در سال ۹۵ نمی‌توان عملکرد متولیان را موفقیت‌آمیز دانست اما در زمینه خدمات تولیدی، اقدامات خوبی انجام شده است. نکته قابل توجه در سال ۹۵ این است که نهاده‌های کشاورزی به دست کشاورزان رسیده است و البته مسئله دوم قیمت نهاده‌هاست و اینکه سیستم اعتباری در بخش کشاورزی مشکلات زیادی دارد. بانک کشاورزی به دلیل محدودیت سرمایه و از سوی دیگر به دلیل اینکه تسهیلاتی را اعطا کرده اما این تسهیلات بازگردانده نشده، قادر به ایفای نقش جدی ‌در سیستم اعتباری کشاورزی نیست. خوشبختانه خدماتی که باید از طریق نهاده‌های کشاورزی به کشاورزان داده می‌شده موفق بوده است اما در زمینه قیمت ارزیابی‌ها متفاوت است.

وی اظهار داشت: زراعت در سال ۹۵ وضعیت مناسبی داشته است اما باغبانی به دلیل سرما لطمه خورده است. مهم‌ترین مشکل بخش کشاورزی یعنی قیمت تمام‌شده بالا همچنان در سال ۹۵ پابرجا بود. یکی از اصلی‌ترین دلایل بالا بودن قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی ایران فراوانی کارگر است. ما نتوانستیم از تعداد و هزینه‌های کارگری در تولید کم کنیم. این مسئله به ساختارهای کشاورزی در ایران بازمی‌گردد. خرد بودن اراضی و عدم توسعه مناسب مکانیزاسیون به دلیل سرمایه‌گذاری کم در این زمینه به مشکل قیمت تمام‌شده بالا دامن زده است.

وزیر اسبق کشاورزی معتقد است که سال ۹۶ سال سخت‌تری برای کشاورزی ایران باشد. به دلیل عدم بارش مناسب، محدودیت منابع آبی در سال ۹۶ جدی‌تر است. وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی تغییری نکرده است در نتیجه فکر می‌کنم سال ۹۶، سال سختی برای کشاورزی ایران ‌خواهد بود. نکته مهم با توجه به این شرایط، عملکرد درست مسئولان است. باید دید آیا متولیان کشاورزی ایران می‌توانند طوری عمل کنند که با وجود محدودیت‌ها، تولید سال ۹۵، در سال ۹۶ تکرار شود؟