آبخیزداری ؛ راهکار طلایی برای تامین آب کشاورزی

فرآیند آبخیزداری که در سال های گذشته مورد بی مهری قرار گرفته بود از راهکارهای طلایی برای تامین بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز بخش کشاورزی به شمار می رود و در سال های اخیر در کانون توجه قرار گرفته است.

به گزارش دهقان نیوز به نقل از ایرنا، بسیاری از کارشناسان بر اصلاح الگوی کشت و نحوه آبیاری در بخش کشاورزی تاکید دارند اما در کنار آن، سهم طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در ذخیره سازی و تامین بخشی از آب مورد نیاز این بخش نیز غیرقابل انکار است.

آبخیزداری به علم و هنر برنامه ‌ریزی مستمر و اجرای اقدام‌ لازم جهت مدیریت منابع حوزه‌های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک گفته می شود و می‌ تواند به صورت مکانیکی یا بیولوژیکی باشد.

صاحب نظران این بخش تاکید دارند که با اجرای هر هکتار آبخیزداری می‌ توان ۵۰۰ مترمکعب آب جدید تولید کرد؛ ضمن آنکه اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری از ۶٫۵ تن فرسایش خاکی و رسوب جلوگیری می‌کند.

آذربایجان غربی از جمله استان های نیازمند آبخیزداری به شمار می رود زیرا این استان از یک سو منابع آبی لازم جهت ذخیره سازی و مصرف در بخش کشاورزی را دارا بوده و از سوی دیگر این بخش سهم قابل توجهی از اقتصاد منطقه را به خود اختصاص داده است.

رییس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز چندی پیش در ارومیه از اختصاص منابع مالی قابل توجه به این بخش از محل صندوق توسعه ملی با موافقت رهبر معظم انقلاب خبر داد و گفت: امسال برای اجرای طرح های آبخیزداری در سطح کشور ۲۰۰ میلیون دلار از این محل اختصاص یافته است.

خلیل آقایی افزود: طرح های آبخیزداری از اولویت ویژه ای در بین مسوولان نظام برخوردار بوده و امسال دوره پرکاری برای سازمان جنگل ها در حوزه آبخیزداری است.

آقایی با تاکید بر اینکه در سال های آینده نیز برنامه های آبخیزداری ادامه خواهد داشت، بیان کرد: وظیفه اصلی سازمان جنگل ها، حفظ ذخایر آبی و مبارزه با گرد و غبار از طریق اجرای طرح های آبخیزداری است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: امسال اجرای طرح های آبخیزداری در سطح کشور مورد توجه قرار گرفته و برای اجرای ۴۰ طرح آبخیزداری در شهرستان های مختلف استان نیز ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته است.

میرصمد سیدموسوی افزود: ۲۳ مورد از این طرح ها در بخش های بیولوژیکی و مکانیکی با اعتبار ۱۳۵ میلیارد ریال و ۱۷ طرح در بخش آبخیزداری با ۱۷۵ میلیارد ریال اعتبار تعریف شده است.

وی باتاکید بر اینکه با اجرای این طرح ها زمینه جلوگیری از فرسایش خاک در ۷۰ هزار هکتار از منابع طبیعی آذربایجان غربی فراهم می شود، اضافه کرد: تثبیت خاک، ذخیره آب و حفظ و احیای پوشش گیاهی از جمله دیگر اهداف اجرای این طرح به شمار می رود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی ادامه داد: این استان شامل سه حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، ارس و زاب در مساحت سه میلیون هکتار بوده و تاکنون یک میلیون هکتار آن مطالعه و طرح های آبخیزداری در ۱۳۰ هزار هکتار اجرا شده است.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ۱۷۶ میلیارد ریال اعتبار ویژه از صندوق ذخیره ارزی به بخش آبخیزداری این استان اختصاص یافته که انتظار می رود به صورت کامل تخصیص یابد.

هادی قاسمی افزود: این میزان اعتبار با عنایت ویژه مقام معظم رهبری، حمایت دولت تدبیر و امید و نگاه کارشناسی نمایندگان مجلس اختصاص یافته و طرح های اجرایی با این اعتبار در حال بارگزاری در سامانه مربوطه است.

وی اضافه کرد: طرح های آبخیزداری در نظر گرفته شده با این اعتبار در ۱۹ حوضه آبخیز شهرستان های ارومیه، خوی، مهاباد، میاندوآب، بوکان، شاهین دژ، نقده، اشنویه، پیرانشهر، سردشت، چایپاره، چالدران، شوط، ماکو و تکاب اجرایی می شود.

وی بیان کرد: طرح های آبخیزداری ویژه این طرح، ۲۰۰ هزار هکتار از مساحت آذربایجان غربی را تحت پوشش قرار می دهد و با ۱۲۵ سازه به اجرا در می آید.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی ادامه داد: در این حوضه ها، ۳۵ هکتار عملیات پیتینگ، ۸۵۶ هکتار بذرپاشی، یکهزار و ۱۲۸ هکتار کپه کاری، هفت هکتار علوفه کاری، یکهزار و ۹۸۱ هکتار نهال کاری و یکهزار و ۷۹۷ هکتار عملیات حفاظت و قرق انجام می شود.

قاسمی پیش بینی کرد که با اجرای این طرح ها، سالانه حدود ۵۰ میلیون مترمکعب آب زیرزمینی در استان ذخیره شود و سطح پوشش گیاهی را حداقل ۴۰ درصد افزایش دهد.

کارشناس و صاحب نظر حوزه منابع طبیعی آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه آبخیزداری از جمله مواردی است که در سال های طولانی گذشته مورد بی توجهی قرار گرفته است، گفت: حرکت در این مسیر با هدف ذخیره سازی آب اجتناب ناپذیر است.

هوشنگ داداش زاده افزود: توجه ویژه صورت گرفته در ماه های اخیر و اختصاص بودجه از محل صندوق توسعه ملی به این امر بهترین فرصت برای اجرای طرح های آبخیزداری است.

وی بیان کرد: با استفاده از توان کارشناسان، اساتید دانشگاهی و صاحب نظران و اجرای مطالعات به هنگام و گسترده، بهترین گزینه های آبخیزداری باید احصا و بر روی آنها سرمایه گذاری شود.

وی با تاکید بر اینکه فرصت های زیادی در خصوص ذخیره آب از دست رفته و مشکل آب در حال حاضر بسیار جدی است، اضافه کرد: همه نهادهای مسوول و فعالان حوزه کشاورزی باید برای اجرای طرح های ذخیره آب پیشقدم شوند و در مسیر بهبود یا حتی تثبیت وضعیت فعلی حرکت کنند.

به گزارش ایرنا با توجه به تامین اعتبار و تلاش جهادی مسوولان امر انتظار می رود اجرای طرح های آبخیزداری در کشور و آذربایجان غربی بیش از پیش شتاب گیرد تا زمینه کاهش هدررفت آب در بسترهای مختلف فراهم شده و تا حدی جلوی مشکلات کم آبی در سال های آینده گرفته شود.